dış püskürük kayaçlar ne demek?

Dış Püskürük Kayaçlar

Dış püskürük kayaçlar (veya volkanik kayaçlar), magmanın yeryüzüne çıkarak (volkanik patlamalarla veya çatlaklardan sızarak) hızla soğuması ve katılaşması sonucu oluşan kayaçlardır. Bu hızlı soğuma, kayaçların ince taneli veya camsı bir yapıya sahip olmasına neden olur.

Oluşumu:

• Magma, yeryüzüne ulaştığında lava dönüşür.
• Lava, atmosferle temas ettiğinde hızla soğur.
• Hızlı soğuma, mineral kristallerinin büyümesini engeller.

Temel Özellikleri:

• İnce Taneli veya Camsı Yapı: Hızlı soğuma nedeniyle minerallerin büyüme fırsatı bulamaması sonucu oluşur.
• Gözenekli Olabilirler: Gazların lavdan kaçması sonucu boşluklar (gözenekler) oluşabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Gözeneklilik)
• Renk Değişikliği: Mineral içeriğine bağlı olarak renkleri açık (açık renkli felsik kayaçlar) veya koyu (koyu renkli mafik kayaçlar) olabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Felsik%20Kayaç, https://www.nedemek.page/kavramlar/Mafik%20Kayaç)

Önemli Dış Püskürük Kayaç Türleri:

• Bazalt: Koyu renkli, ince taneli, mafik bileşimli bir kayaçtır. Volkanik bölgelerde yaygın olarak bulunur. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Bazalt)
• Andezit: Orta derecede silisli, ince taneli bir kayaçtır. Genellikle volkanik dağ sıralarında bulunur.
• Riyolit: Açık renkli, ince taneli veya camsı, felsik bileşimli bir kayaçtır.
• Obsidyen: Volkanik cam olarak da bilinir. Çok hızlı soğuma sonucu kristalleşme gerçekleşmez ve camsı bir yapı oluşur. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Obsidyen)
• Ponza Taşı: Çok gözenekli, hafif ve açık renkli bir kayaçtır. Gazların lavdan hızla kaçması sonucu oluşur. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Ponza%20Taşı)
• Tüf: Volkanik küllerin ve diğer volkanik malzemenin bir araya gelerek katılaşması sonucu oluşan bir kayaçtır. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Tüf)

Kullanım Alanları:

Dış püskürük kayaçlar, inşaat malzemesi, yol yapımı, dekoratif amaçlı ve bazı endüstriyel uygulamalarda kullanılır. Örneğin, bazalt yol yapımında, ponza taşı ise hafif beton üretiminde kullanılır.